W ostatnim okresie czasu przez publiczne media przetoczyła się duża fala negatywnych opinii dotyczących instalacji fotowoltaicznych, podważając sens i zasadność takich inwestycji. Czy słusznie?
Firma nasza od ponad dwóch lat zaangażowana jest w działania związane z serwisem, modernizacjami i instalacjami instalacji fotowoltaicznych i mamy pod opieką dziesiątki nowych instalacji oraz kilka instalacji które serwisujemy po kilkuletniej eksploatacji. Stan faktyczny, nasze obserwacje, efektywność działania tych instalacji nie tylko nie potwierdza negatywnych opinii, ale w całej rozciągłości potwierdza sens i podstawy takich inwestycji. Skąd więc takie negatywne opinie? Postaramy się przybliżyć całą tą problematykę.
Wzrost cen energii elektrycznej i postępująca transformacja energetyczna sprawiają, że instalacje fotowoltaiczne (PV) stają się coraz bardziej opłacalne dla gospodarstw domowych, firm i rolników. Poniżej przedstawiamy kluczowe aspekty ekonomiczne, zasady rozliczeń i sposoby optymalizacji zużycia energii z instalacji PV.
1. Ekonomiczne podstawy inwestycji w fotowoltaikę
Instalacja PV przekształca promieniowanie słoneczne w energę elektryczną. Główne czynniki opłacalności:
-
Koszt instalacji: 4–6 tys. zł/kWp dla gospodarstw domowych.
- Dotacje: "Mój Prąd", "Czyste Powietrze", ulga termomodernizacyjna.
- Ceny energii z sieci: im wyższe, tym szybszy zwrot.
- Autokonsumpcja: kluczowy element rentowności.
- Zwrot inwestycji (ROI): przeciętnie 6–10 lat.
2. Zasady rozliczeń energii z fotowoltaiki
a) Net-billing (obowiązuje od 2022 r.)
-
Energia sprzedawana po cenach rynkowych, kupowana po detalicznych. Powstaje depozyt prosumencki ważny 12 miesięcy. W porównaniu z systemem poprzednim, jest on bardzo nie korzystny dla ogółu odbiorców, szczególniem tych, którzy nie mają czasu i chęci zajmować się bardziej wnikliwie taką optymalizacją wykorzystania energii. Ale czy do końca nie opłacalną?
- Energię w tym systemie sprzedaje się po cenach rynkowych w wersji RCEm - według średnich cen z poprzednigo miesiąca, oraz tzw. RCE - cen giełdowych, w oparciu o notowania kursów cen energii określanych z dnia na dzień następny. Ceny giełdowe mogą uzyskiwać ceny ujemne, co zdaża się dosyć często szczególnie w okresach letnich w czasie dużych nasileń nasłonecznienia. Ceny energii na dzień następny możemy przejrzeć m.in pod tym linkiem:
- https://tge.pl/energia-elektryczna-rdn
b) Prosument (zasady obowiązujące do 2022 roku
-
Możliwość "odebrania" 70–80% wprowadzonej energii z sieci. W takim rozliczeniu sens inwestowania jest statystycznie niewielki, rozliczenia są proste i bardzo korzystne dla posiadaczy instalacji PV. Niestety jest wiele przesłanek że będą próby ingerencji i zmiany zasad rozliczeń, a wielu właścicieli instalacji skarży się na niekorzystne rozliczenia wynikłe często z różnych ustawień i rozwiązań dostawców energii, które zaniżają ilość produkcji, lub rozliczają ją w sposób niekorzystny. Często są to nie prawidłowe wykonane instalacje lub źle skonfigurowane, ale często są to np, zawyżane wartości napięcia w sieci, które skutkują wyłączaniem falowników. Posiadanie dobrego falownika hybrydowego i magazynu energii pozwala zredukować takie problemy i wykorzystać czas gdy jest za wysokie napięcie w sieci, na przekierowanie pracy falownika na ładowanie magazynu, zamiast sprzedaży do sieci.
- Obecnie dokonujemy czasami modernizacji instalacji działającej w taryfie Prosument, zmieniając falownik na hybrydowy i instalując magazyny energii, dzięki czemu rozliczenia pozwalają zredukować koszty energii w skali roku do zera. Zmiana dostawcy i zmiana taryfikacji może skutkować nawet tym, że zredukowane są też opłaty ksploatacyjne sieci, dając możliwość otrzymywania faktur z zerową wartością w skali roku.
3. Optymalizacja wykorzystania energii PV
Zwiększanie autokonsumpcji:
W obowiązujących obecnie taryfach to właśnie autokonsumpcja jest głónym źródłem opłacalności wykorzystywania energii słonecznej. Im więcej energii pochodzących z paneli PV wykorzystamy, tym więcej oszczędzamy. Do optymalnego wykorzystywania tego rodzaju energii niezbędne jest jednak posiadanie magazynów energii, które umożliwiają jej zmagazynowanie w ciągu dnia - lub po niskich cenach energii w sieci - oraz wykorzystanie jej w okresach gdy już panele nie pracują, lub gdy energia osiąga wysokie ceny. Optymalne wykorzystanie autokonsumcji umożliwia też zmiana nawyków oraz stosowanie różnego rodzaju urządzeń sterujących, wspierających wykorzystanie energii w okresach optymalnych. Niektóre elementy optymalizacjii autokonsumpcji to:- Uruchamianie urządzeń w ciągu dnia.
- Sterowanie przez urządzenia smart home
- Wykorzystywanie instalacji inteligentnych domów np. Home Assistant
- Ładowanie elektrycznych samochodów EV,
- Ogrzewanie CWU energią z PV (pompy ciepła, magazyny i bufory energii cieplnej, wykorzystywanie np. ogrzewanioa podłogowego).
Typowa struktura wykorzystania energii z PV w gospodarstwie domowym bez magazynu energii:- do 35% energii zużywane jest bezpośrednio (autokonsumpcja), reszta trafia do sieci. Magazyny energii umożliwiają wykorzystanie 100% energii w okresie marzec-listopad, a przy prawidłowym sterowaniu i projekcie instalacji, okres ten można wydłużyć znacznie redukując zużycie energii niemal do zera.
Magazynowanie energii:
a) Magazyny elektryczne:
-
Akumulatory LiPo4
-
Drogi koszt początkowy, ale niezależność energetyczna. Charakterystyka tego rodzaju magazynów energii to możliwość ich wykorzystania w cyklach rozładowania w 90%, trwałość (okres gwarantowanej pracy ponad 10 lat) od 6000 cykli rozładowania/naładowania. Początkowa inwestycja ma więc strategiczne uzasadnienie..
- Akumulatory litowo-jonowe
- Wysokie koszty inwestycyjne, bateriw stosowane w zasilaniu samochodów elektrycznych, potencjalnie niebnezpieczne ze względu na zagrożenia p-poż, stosunkowo lekkie w porównaniu z innymi źródłami energii.
- Akumulatory kwasowe
- Niska cena, ale też niska trwałość, niewielki stopień wykorzystania (bezpieczne dla akumulatorów maksymalnie 35%), mała żywotność, często problemy z eksploatacją , wydzielanie gazów, obsługa okresowa, ciężar i wielkość magazynu w przeniesieniu na pojemność.
b) Magazyny ciepła:
-
Grzałki CWU, bufory ciepła. ogrzewanie podłogowe,
-
Tańsza i bardziej dostępna alternatywa. Wykorzystanie energii elektrycznej z PV do zgromadzenia jej w tym zakresie w tego typu magazynach jest dosyć ciężka do zrealizowania, ponieważ zapotrzebowanie na energię ciplną występuje zazwyczaj slabej produkcji energii elektrycznej z PV
Przykładowy roczny bilans: gospodarstwo zużywa 1800 kWh bezpośrednio z PV, 3200 kWh trafia do sieci, a 1200 kWh musi zostać pobrane z sieci.
4. Strategie zwiększania autokonsumpcji i ich opłacalność
| Strategia | Koszt inwestycji (PLN) | Roczne oszczędności (PLN) |
|---|---|---|
| Sterowanie czasowe urządzeń | 200 | 300 |
| Smart home / automatyka | 1000 | 600 |
| Grzałka CWU | 1500 | 800 |
| Ładowanie EV w dzień | 2500 | 1200 |
| Magazyn energii | 12000 | 2000 |
Najlepszy stosunek kosztu do zysku zapewnia grzałka CWU i inteligentne sterowanie urządzeniami.
To przykłądowe wskazanie porównanie kosztó jest bardzo eleastyczne - przy odpowiednim zaprojektowaniu instalacji, wykorzystanie energii przy zastosowaniu magazynów energii może być znacznie większe. W prawidłowo skonfigurowanych instalacjach możemy mówić o redukcji do zera pobierania energii z sieci przez 8 miesięcy w roku, a korzystając w odpowiednich taryfach z energii z włąsnej instalacji PV oraz z magazynu energii zimą, można bazując na różnicach cen zredukować koszty nawet ponad 50%.
5. Podsumowanie
Instalacje PV są efektywnym sposobem na obniżenie rachunków za prąd i uniezależnienie się od zmian cen energii. Aby maksymalizować ich opłacalność:
-
Zwiększaj autokonsumpcję.
-
Inwestuj w automatyzację i magazynowanie energii.
-
Monitoruj produkcję i zużycie.
Wdrażanie takich strategii to nie tylko korzyści finansowe, ale także realny wkład w ochronę środowiska i niezależność energetyczną, a przede wszystkim bezpieczeństwo energetyczne. Mając instalację PV z magazynem energii, będziesz niezależny energetycznie.
Skomentuj